Autori : HULESI RUNA | Emaili autorit : | 2009-12-16 11:36:26

KUJTIME NGA ZHVILLIMI I ARESIMIT SHQIP NE NIVICE Te nderuar pjesmarres ne kete ceremoni te thjeshte e kuptimplote,me rastin e 100 -vjetorit te celjes se shkolles se pare shqipe per fshatrat Nivice,Rexhin e Gusmar,me kete rast si nje nga mesuesit me te vjeter te kesaj shkolle, e ne emer te rreth 130 mesuesve emesueseve te kesaj shkolle dhe te rreth 1291 nxenesve qe kane mbaruar kete shkolle ne cikle te ndryshme ,t ju pershendes dhe tju uroj gjithmone suksese dhe solidaritet vllazeror E ndjej si obligim qe ,ne radhe te pare t’ju ftoj te nderojme kujtimin e ish kolegeve dhe ish nxenesve te kesaj shkolle qe jane ndare nga jeta keto kohet e fundit. Nderojme kujtimin e ish mesuesve, Mustafa Ficos, Mynyr Sadikaj, Elmaz Micko, Janaq Dhrami, Odise Zhupa, Gani Bega, Jorgo Zhonga, Zace Veshi, Sako Bardhi, Iljaz Xhebro dhe ish nxenesve Besnik Kadena, Artan Hoxhaj, Sokrat Ruci, Beqo Piluri, Karafil Bega , Polikron Merjo, Zoto Seferi Klajdi kukaj Llambro Isaraj . Ne zbatim te vendimeve te Lidhjes se Prizerenit,”Lidhja Kombetare e Toskerise” qe u mbajt ne Janine me 1880 vuri si detyre atdhetare ,perhapjen dhe mesimin e gjuhes shqipe si nje nder dy rruget me te sigurta per arritjen e pavaresise. Per kete qellim punonin e luftonin te gjithe atdhetarete asaj periudhe,te dy cetat niviciote e Demo Eminit dhe e Veip Runes si dhe patriote te tjere ,Sali Asllani,(Nivica),Shuko Dalipi,Jaho Karafili,Bejo Duka,Kanan Malo,Bilal Dalani,Adem Shehu,Hoxhe Kadriu,Bajram Cunja,Rizo Lena,Mulo Kacupi,Xhelal Duka,Riza Runa etj. Qe me 1903 kishin filluar te hapeshin kurse ilegale si ai I Rexhinit per te perfunduar ne celjen e shkolles se pare shqipe ne Nivice me mesues te pare atdhetarin Shuko Dalipi me 1909 me afro 30 djem nga te dy fshatrat. 2 --Fillimisht shkolla I zhvilloi mesimet ne ish godinen “ majtepil” ne gjuhen turke ,prane xhamise(Shkolla e vjeter) godine qe sherbeu si e tille nga 1909 deri ne 1930 kur u adoptua si spital. -- Per dy vjet mesimet jane zhvilluar ne mjediset e xhamise ku kane bere mesim edhe nxenes nga fshati Gusmar kur ajo u be plotore me 1933. Riparimet e shkolles me mesues Z Shamet Demi u pershendeten ne gazeten "Demokratia" me 1925. --Mesimet ne kete shkolle jane nderprere ne periudhen e luftes se pare boterore1914-1916 kur andratat greke te "Vorio Epirit"shkrumbuan shkollen bashke me shtepite e fshatrave te Kurveleshit. -- Ajo u rindertua nga muhaxhiret e ardhur nga vlora. Pas Shuko Dalipit kane dhene mesim Hysni Duka ,Jazo Bushi,Qemal Hoxha,Telo Kallarati Hysni Gjonca. Nen pushtimin Italian ne shkolle u fut gjuha italishte e cila jepej nga nje toger Italian ,komandant I postes se Nivices. Nga viti 1930 e ketej ne shkollen e Nivices kane punuar mesuesit Nimet Selimi, Vasil Dalani, Apostol Vezuvi, Rustem Ismailati, Ali Demo Beqohitaj, Myrteza Ruli, Llambi Durolli etj. Me 1940 godina e shkolles digjet nga ushtria italiane ,aksidentalisht gjate luftes Italo-Greke ku Nivica u be front lufte per nje periudhe 5 mujore. Mesuesi Epaminonda Konomi e mbylli shkollen edhe per aresyen se banoret u shperngulen forcerisht nga greket per ne Zhulat dhe Fushe Bardhe te Gjirokastres ku u priten me bujari nga vendasit. Me mbarimin e luftes Italo-Greke shkolla u rihap ne shtepine e Hader Mevlan Beqos(godina perdhese qe ndodhej ne oborr) me mesues Safet Kofina e Hiqmet Shehu. Nga bijte e nivices kane kryer akademine ushtarake Hodo Ali Beqohitaj,Balil Nesha ,per mjekesi Mustafa Liza, Barjam Hasanaj ndersa gjimnazin Zosimea e kane ndjekur Shemo Ceka,Sali Asllami,Ali Beqaj,kurse arsimin ushatarak Selman Qazim Lenaj,Banush Duka,Novrus Lena, Ali Demo. Gjat tere periudhes se Pavarsise, me gjith vullnetin arsim dashes te fshatareve te ketyre fshatrave vetem nje numer I kufizuar ndoqen shkollen.Ramadan Xhelal Duka,Xhevdet Teko Beqaj ndoqen universitetet jasht shtetit ,kurse shkollen e mesme e ndoqen:Ferik Liza,Nuredin Dalani,Gani Begaj,Limos Runa,Hekuran Bida,Duke Runa,Ahmet Beqo,Njazi Dalipi,Rustem Hazizi;Hulusi Runa,Shano Memishahu,Qeriba Koka,Hatixhe Memishahu,Piro 3 Qazim Lenaj,Dilaver Barjami, nga keta me burse shteti vetem Xhevdet Beqo dhe Ferik Liza. Pjesmarrja ne luften per clirim e vendit e bijve te ketyre fshatrave eshte nje tregues I forte I veprimtarise atdhetare edhe te shkolles dhe mesuesve te saj.Rreth 270 vete,nga te cilet rane deshmore 50 prej tyre.Nga gjithe numri I luftetareve te lirise rreth 85% e tyre ishin ish mesues te kesaj shkolle dhe nga 50 deshmore,12 prej tyre ishin ne moshe shkollore.Ky eshte nje kontribut me te cilin krenohen jo vetem familjet ,por edhe shkolla dhe mesuesit qe I edukuan me ndjenja atdhetare. Me clirimin e Atdheut,arsimi dhe kultura , si ne gjithe vendin ,edhe ne kete treve mori nje zhvillim te admirueshem. Shkolla u hap ne shtepine e Mulo Kacupit,1945.Ne shkolle u grumbulluan te gjithe femijet e moshes shkollore si dhe nje pjese te atyre qe per shkak te luftes nuk kishin hyre ne shkolle ne kohen e duhur.Orendi nuk kishte.Nxenesit sillnin nga shtepite ndonje fron apo thjesht postiqe.Mesuesit e pare ishin te rinjte Afuz Skendaj dhe Pertef Shehu,qe kishin kryer per vete vetem arsimin fillor 5 klasesh. Rreth 90 nxenes u regjistruan ne te 4 klasat. Ne vitin pasardhes gjendja filloi te stabilizohej.Mesuesit Sabri Myftari dhe Milto Bejleri kane punuar po ne kete godine dhe njekohesisht u hapen kurset e para kunder analfabetizmit. Me 1946 u rindertua me kontribut vullnetar godina e vjeter shkollore.Mesues ne keto vite jan Nuri e Meliha Musta e pas ketyre Shpresa Ceribashi e Hamdie Shehu.Keto mesues sidomos mesueset,kane bere nje pune te lavderueshme. Ne vitin 1948-49 e ne vazhdim kane vazhduar mesimin te palodhurit Odise Zhupa, Janaq Dhrami, Syrja Dalipi, Idajet Caushi, Enver Bozgo, Serafin Kozheri. Per here te pare fillon punen si mesues bashkefshatri Elmaz Micka. Ne vitin shkollor 56-57 celet shkolla 7 vjecare me 11 nxenes ne kl 5.Kete vit fillon punen si mesues e drejtor I shkolles 7,8 dhe te mesme per afro 30 vjet,ne Nivice e Progonat, i paharruari Iljas Xhebraj i cili per gjat tere periudhes,eshte karakterizuar per pune te palodhur,perkushtim ne detyre e vecanerisht,per marrdhenje konkrete,pa mllefe dhe paragjykime ne marredhenje me kuadrin dhe me gjere.-Nje vit me vone ka filluar punen si mesues e si drejtor shkolle Hulusi Runa I cili ka punuar ne kete shkolle per nje periudhe mbi 20 vjecare sikurse edhe mesuesi Mehmet Shehu qe ka lene gjurme te dukshme me punen e tij. 4 Ne vitin shkollor 1958-59 ne shkollen e plote 7 vjecare kane punuar edhe Mustafa Fico,drejtor,edhe Thoma Maci e Sako Bardhi. Kane kryer kl 7.11 nxenesit e pare S Shabani, Veli Hodaj, B Skendaj, H.Suli, A.Ceka. Iljaz Bresho :M.Xhufi ,S.Balilaj, Z.Dajko, H.Kadena, Sh.Gurmeni te cilet do te vijonin studimet e metejshme per t’u afirmuar si kuadro te afte ne profilet e tyre,por fatkeqesisht asnje nga keto vajza nuk vijoi studimet e me tejshme, per shkak te paragjykimeve dhe koncepteve te prinderve te tyre me perjashtim te nxeneses se shkelqyer J.Shabani e cila nje vit me vone ,kur ishte bere edhe nene,ndoqi studimet pedagogjike dhe u be nje mesuese e devotshme. Te rejat e para qe kane thyer konceptet frenuese ne kete drejtim jane : .Demiraj, N.Hoxha Liri Bozha. Belere Sinani, H.Bardhi. Ne vitet pasardheve 1960-70 kane punuar edhe mesuesit Jorgo Zhonga,drejtor, Vullnet Cabej, Ismet Cako, Beqar Skenderi, Barjam Korini, Telemak Gjoka,drejtor, Fiqiri Qendro, Daut Gumeni,drejtor, Birce Haskaj, Anastas Kristofori, Spiro Oraci, Todi Mustaqi, Arqile Zoto, Spiro Haka, Spiro Cinga, M.Sadikaj, Jorgo Malo 5 ,dhe mesueset e talentuara Sadete Haderi.Afife Ceka te cilat gjallruan jeten kulturoro-artistike me shkollen e sidomos, me rinine e fshatit ne drejtim te futjes se normave dhe koncepteve te reja ne veshje ,banim,pajisje te shtepive me orendi te kohes dhe perdorim kritik ndaj zakoneve dhe koncepteve frenuese te trasheguara.Eshte kuptim plote fakti qe nga org. e rinise se shkollesh,kesh Pedagogjik dhe ceta e pionerve u mor zotimi per te bere model 15-20 shtepi ne Nivice dhe Rexhin. Ne kete periudhe ,kur ekonomia bujqesore e Nivices kishte bere nje hap te rendesishem ne drejtim te ngritjes se objekteve social-kulturore dhe u be flamurtare per te gjith koop malore te shqiperise ne kete drejtim spikat edhe puna e mesuesve te shkolles dhe te drejtuesve te shtepise se kultures ne gjallerimin e jetes kulturore –artistike dallohen mesuesit Iljaz Bresho,V.Kallo per organizimin e mbremjeve tematike te programuara e sidomos ne pregatitjen e gurpeve folkloristike ,kane drejtuar Sht e kultures dhe Dasho Shena,Balil Loci,Teuta Shehu ,V.Micko.V.Hoxha Me 1964 me interesimin e kryetarit te kooperatives bujqesore Gjysho Ruci ,fillon ndertimi I godines se re shkollore ne themelet e ish shtepise se Hader Merlan Beqaj. Per ndertimin e kesaj godine,u mobilizuan dhe kontribuan te gjithe fshataret e ketyre dy fshatrave .Shpenzimet e ndertimint I beri pjeserisht shteti,por me se shumti kooperativa bujqesore. Kane kontribuar me te holla edhe bashkefshataret nga Fieri dhe Levani me perfaqesues Muco Memishahu dhe Halit Lopa.Ky aksion u drejtua nga komisjoni :Gjysho Ruci,Diho Merja dhe Hulusi .Runa. Ne festivalin folklorik te vitit 1968 mori pjese grupi I djemve te shkolles I paisur me uniformen karakteristike ku u nderuan me flete nderi .Mesues Halo Malaj ka kontribuar ne pregatitjen e grupit ne kujdesin e atdhetareve D’Zyka,M.Lila etj. Me 1969, arsimtaret e Shkolles se Nivices,nen drejtimin regjizorial te mesuesit Gani Bego muar ne pjese ne olipjaden teatrore te rrethit Tepelene dhe u vleresuan mire. Me 1966,mesuesi I pare I shkolles Shuko Dalipi dekorohet me Urdherin”Mesuesi I merituar” dhe me kete rast shkolla 8 vjecare e Nivices emerohet shkolla”Shuko Dalipi” Me 1970,hapet kampi I pushimit per nxenesit gjat veres ne vendin shume piktoresk dhe te shendetshem ne Llufe.Ky kamp qe funksionoi 2 vjet,u ngrit dhe u mbajt me forcat dhe te ardhurat.e shkolles nga puna prodhuese,me furnizim nepermjet kooperatives bujqesore.Ketu kaluan pushimet 15 ditore rreth 200 nxenes nga kl e 3 e lart.U dalluan per perkujdesjen ,mbarvajtjen dhe funksionimin me sukses te kampit.mesuesit, Veli.Hodaj,Vojsava.Dajko,Merushe.Begaj,Razie.Xhaka,K.Hasanaj Me 1968 u sistemua fusha e sportit dhe skuadra e futbollit me emrin Griba nen trajnimin e mesuesit Zace.Veshi konkuroi ne zone dhe ne rreth. 6 Me 1970 shkolla u plotesua me kendin sportiv,dhurate e naftetareve te Patosit nen kujdesin e Haredin Beges.Po kete vit u pais kabineti ushtarak,dhurate e Rep.Ushtarak ne Nivice, Vec mesueve vendas kane punuar edhe mesuesit Stavo Qustoli,drejtor, Genci Joka, Islam Gjollesha, Spiro Cinga, Vasil Tiroli, Kristo Zoto, Eqerem Shena, . Mesuesit vendas jane; A.Hodaj ,H.Malaj, V.Micko, B.Lopa, B.Balili, ZVeshi, .F.Xhebro, I.Bresho, M.Bega, V.Dajko, K.Hasanaj, R.Xhaka, H.Hitaj, Sh.Ruci, M.Seferi, XH.Malaj, I.Shehu, V.Hoxha, O.Gjergji. Ne vitin 1972 hapet kopshti I ri I femijeve I varur direkt nga shkolla se me pare varej nga kryesia e koop bujqesore. Kane punuar si edukatore ne kopshtin e femijeve: Haso Katuka, Xhevaire Liza, Maliha Shabani, Nexhmie Kadena, Bexhe Hoxha Sadete Skenduli. 7 Me 1974 u peruruan muzete e te dy fshatrave.aAi i Nivices u plotesua me muzeun etnografik dhe arkeologjik.Mesuesit dhe nxenesit e shkolles si dhe z,Zenel Merjo kan dhene nje kontribut te cmuar ne paisjen e tyre dhe keto muzeume kane sherbyer shume ne konkretizimin e lendeve mesimore ne ato vite por qe sot nuk ekzistojne me per shkaqet qe dihet. Ndaj ne kete pervjetor vleresojme arritjet e ish nxenesve te saj ne vite.Me keto arritje krenohen vete ata,familjet e tyre dhe mbi te gjitha mesuesit qe I kane mesuar dhe edukuar . Vecanerisht une ne kujtimet e mia u perqendrova ne periudhen kur kam qen nxenes dhe pastaj mesues I kesaj shkolle.Por edhe pas viteve 70 ne kete shkolle te tjere mesues dhe nxenes kan vijuar punen duke ruajtur traditen e krijuar nder vite ne kete shkolle.Arritjet jane edhe me te medha sepse ne vitin 1983 shkolla 8-vjecare u be e mesme nga e cila kane dal disa breza maturantesh te pergatitur nga mesues me pergatitje shkencore sipas kerkesave te nivelit te shkolles nga te cilet permendim drejtuesit e saj:I.Xhebro,Y.Merio,V.Hodaj,S.Malaj te cilet me siguri ruajne kujtimet dhe dokumentat qe do ti vlejne net e ardhmen shkrimit te historikut te shkolles. Sipas dokumentave te botuara del se shkolla e Nivices kane mbaruar shkollen fillore Ne vitet 1909-1940 352 nxenes. 1944-1957 183 nxenes. Prej vitit 1957-1999 kane mbaruar shkollen 7,8 dhe te mesme 756 nxenes. Nga gjiri I ktij kontigjenti prej 1291 nxenes kan dal me dhjetra kuadro me tituj shkencor,dhjetra shkrimtare,mjek,inxhinjer,ekonomis,zoo-agronom,jurist,mesues dhe profesor ,oficer,pilot,biznesmen dhe qindra te tjere kuadro te mesme qe kane punuar dhe punojne me ndergjeje dhe perkushtim ne detyrat e tyre net e kater anet e Atdheut duke nderuar veten,familjet dhe mesuesit e tyre. Ishin nxenesit e kesaj shkolle:R.Kadena,R.Kuka,M.Gjoni nder te paret qe cane klanet e izolimit me 1990 per te kerkuar nje jete me te mire.Prej tyre qindra te tjere cane detet dhe oqeanet,kaluan lumenj dhe male me bore ne kerkim te kesaj jete dhe sot punojne me ndershmeri per mbijetese te familjeve te tyre.Nje pjese prej tyre edhe pse kan hedhur bazat per te jetuar neper qytete dhe qendra te tjera,nuk I kane kthyer shpinen vendlindjes si shembulli I S.Kadenes,O.Breshos,V.Balilit,L.Kociut qe kane bere investime ne trojet e tyre ketu,duhet dhe mund te ndiqet edhe nga te tjeret. Investimi qe u be me 1996 per sistemimin e vorrezavet eshte nje veprim njerezor dhe qe tregon se mund dhe duhet te behet dicka e mire dhe e vlefshme ne kete vendi I cili na lidh me mijra kujtime dhe smund te braktiset. Ne perfundim dua te pershendes te gjith banoret e ketyre fshatrave per atdhetarizmin e perkushtuar e sidomos ne drejtim te shkolles,te gjuhes shqipe , te solidaritetit dhe vllazerimit dhe mbi te gjitha per nderimin dhe rrespektin qe 8 u ka bere pishtareve te arsimit nder vite gje qe e verteton edhe ky pervjetorme pjesmarrjen tuaj Duke perfunduar iu pershendes nga zemra te gjitheve dhe iu uroj suksese te metejshme ne pune dhe ne jete,qofshi gjithmon te gezuar dhe te vllazeruar dhe takime te tilla u befshin gjithmon e me te mira te organizuara per ta per te mbetur te pashlyera ne kujtesen e brezave. Nga takimi ne Nivice ne 100 vjetorin e shkolles shqipe. Shtator 2009